Ga jij soms ook gebukt onder de schrik om niet goed genoeg te zijn? Belemmert de criticus in je hoofd je om je doelen te verwezenlijken? We zijn bang voor onze zwakte, maar we zijn nog veel banger voor onze kracht en ons potentieel. Laten zien wie je bent en waar je voor staat, maakt immers kwetsbaar. Sofie Van Gestel weet er alles van. Zij bracht vorig jaar haar eerste boek Mona uit, maar hiervoor moest ze wel eerst haar spoken overwinnen. “Op een dag werd de drang om mezelf te tonen sterker dan mijn angst.” Een verhaal over hoe je jouw angsten kan overwinnen en voluit voor jezelf kan kiezen. Want daar bewijs je jezelf én de wereld een grote dienst mee.
Sofie, probeer jij al schrijvend de wereld wat mooier te maken?
"Al schrijvend en al delend denk ik. Ik probeer te delen en dat delen is vaak in woorden. Dat kan ook zijn door te luisteren. Ik stel veel vragen omdat ik heel nieuwsgierig ben en graag wil weten hoe andere mensen in elkaar zitten. Ik probeer de wereld wat mooier te maken door zo dicht mogelijk bij mezelf te blijven in de dingen die ik zeg, doe en deel en hierbij zo authentiek en zo eerlijk mogelijk te zijn. Ik heb het gevoel dat mensen hierdoor ook redelijk snel op hun gemak zijn bij mij, omdat ze het gevoel hebben dat ze niets moeten hooghouden."
Authentiek in de wereld staan, dat is voor sommigen toch niet zo evident?
"Zeker niet. Ik link dat onder andere aan sociale media. Er is zoveel blootstelling aan niet-authentieke beelden. Dit is voor jongeren niet gemakkelijk. Als ik naar mijn eigen jeugd kijk: ik spiegelde mij toen al enorm aan reclame. In mijn perceptie maakt dit het authentiek zijn zo moeilijk: er zijn zoveel dingen die succes uitstralen, maar we kennen het echte verhaal er niet achter.
Ik denk dat veel mensen een bepaald masker opzetten, soms zelfs onbewust. Ik ontmoette ooit een huishoudhulp die in een rol zat die haar helemaal niet paste. Door met haar te praten kon zij zeggen: ‘ik doe dit eigenlijk niet graag’. Ik zie mensen hun levensloop veranderen, gewoon door in al mijn naïviteit oprechte vragen te stellen."
“Iemand die een jas draagt die eigenlijk niet past en die jas stilletjes begint los te knopen…ik krijg daar kippenvel van”
Waar word jij blij van?
"Verbinding. Ik heb het contact met mijn vriendinnen heel hard gemist tijdens Corona. Mij niet alleen voelen. Net omdat ik zo veel in mezelf zit rond te draaien, word ik blij van verbinding.
Ik denk dat in wezen iedereen uit is op zelfactualisatie. Mensen, ook ik, worden blij van hun talenten te gebruiken. De mens wil van nature altijd het beste, voor zichzelf en voor anderen.
Schrijven is ook iets waar ik heel blij van word, ik heb het nodig om mezelf te snappen. Als ik met iets zit, dan begin ik te schrijven. Al schrijvende komt er dan wat lucht en krijg ik inzicht."
Vorig jaar bracht jij jouw eerste boek uit: Mona. Dat was ook een geluksmomentje denk ik?
"Dat was eigenlijk heel dubbel. De drang om te schrijven was heel groot, Mona moest er gewoon uit. Daarna kwam de angst. De angst om mezelf te tonen, om zichtbaar te zijn. Dat was echt een kantelmoment voor mij. Alle gesprekken die ik dat jaar voerde gingen eigenlijk over jezelf tonen. In je volheid, met de talenten die met je mee zijn gegroeid en de missie die je voelt fladderen in je buik.
Het was voor mij tijd om een stap naar voor te zetten en om mijn boek te delen met de wereld. Maar dat was enorm eng en spannend. Ik voelde het trekken in mijn lichaam."
“Op een dag kantelde het en werd de drang om mezelf te tonen sterker dan mijn angst.”
Hoe doe je dat, sterker zijn dan je angst?
"Het boek zat al heel lang in mijn hoofd, maar ik heb lang gedacht dat ik het niet zou kunnen. In 2011 opperde ik bij vriendinnen het idee om een boek te schrijven, maar ook toen bleef ik me afvragen wie er op zat te wachten. Dat zijn die dingen die mij tegenhouden om te doen wat ik wil doen.
Ik ben enorm perfectionistisch en eigenlijk is het een wonder dat Mona geschreven is geraakt. Ik heb geleerd dat schrijven een proces is. Het moet niet van de eerste keer goed zijn. Toch heb ik een hele jury in mijn hoofd die kritiek geeft. Ik heb mezelf moeten omzeilen om dit boek te schrijven.
Ik legde bijvoorbeeld altijd een papier naast mijn computer en ik schreef elke kritische gedachte op. Ik praatte ook tegen de juryleden: ‘ik weet dat jullie er zijn, maar nu ga ik schrijven dus houd jullie in stilte even bezig.’ Ik heb continu tegen mezelf gezegd: ‘dit boek moet er nu gewoon uit’.
Mensen die me in die periode ontmoetten, vertelden dat ik straalde. Ik had een kraan vol levensenergie opengezet. En toen was Mona ineens klaar.
De boekpresentatie was ook een enorme horde. Ik heb de boekvoorstelling zelfs willen annuleren omdat ik niet meer durfde.
Ik kwam uiteindelijk terug thuis van een prachtige avond en plots overviel mij die paniek: ‘Nu gaan mensen mijn boek lezen en die gaan allemaal een oordeel hebben!’ Er zijn mensen die Mona geen goed boek vinden.
Ik streef naar perfectionisme, maar ik kan geen perfect boek schrijven. Perfectie bestaat niet. Maar Mona was als mijn kindje en ik besefte ineens dat er mensen gaan zijn die niks van dat kindje vinden."
“Mona schrijven is een goede oefening geweest om te leren omgaan met zelfsabotage.”
Je beschrijft een soort angst om gezien te worden. Heb je zelf een idee waar dat vandaan komt?
"Ik heb last van een soort verbeteringsreflex: ik wil alles in mijn leven altijd beter doen. In mezelf, met wie ik ben als persoon, maar ook in de acties die ik doe. Misschien is dat wel universeel menselijk. Ik las onlangs het boek ‘The big Leap’, waardoor ik een gevoel van herkenning kreeg.
Dit boek omschrijft vier basisangsten die beletten dat mensen écht gaan doen waar ze in uitblinken en ik herken mezelf enorm in drie angsten. Het gevoel dat ik fundamenteel niet goed genoeg ben. Het gevoel dat ik deloyaal ben aan de mensen die ik achterlaat: ik laat me zodanig zien, waardoor ik niet loyaal ben aan de mensen die dit niet doen. En de schrik om te gaan schijnen. Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik, als ik ga stralen, andere mensen in de schaduw ga zetten en dat wil ik niet.
Ik heb die angsten echt moeten overwinnen en het blijft een dagelijks gevecht. Ook omdat ik jammer genoeg niet alles in de hand heb."
Je hebt inderdaad niet alles in de hand. Mona schrijven was één ding, daarna moest je nog op zoek naar een uitgever. Hoe vlotte dat?
"Niet vanzelf! De proeflezers waren enthousiast, maar de uitgevers niet. Ik worstelde ook met een depressief gevoel. Mijn boek was klaar, maar ik was Mona precies kwijt. Ik vond het moeilijk om geen uitgever te vinden en even dacht ik eraan om het gewoon op te geven en Mona te begraven. Ik kon echter niet terug, want ik had al tegen iedereen gezegd dat ik een boek aan het schrijven was.
Ik ontdekte daarna het platform Brave New Books, dat boeken uitgeeft en ik besliste om in eigen beheer mijn boek uit te geven. Dat was eigenlijk nog beter, want zo kon ik alles zelf in de hand houden."
“Controle verliezen is een basisangst voor mij”
Zat er ook een schrik onder om de controle te verliezen?
"Ja, controle is heel belangrijk voor mij. Ik kwam onlangs een quote tegen van Elizabeth Gilbert: ‘You are afraid of surrender because you don’t want to lose control. But you never had control, all you had was anxiety’. Dat zit er zo bonk op. Ik krijg kippenvel als ik dit zeg.
Ik schreef ooit een blog, De Generaal. Een dag voor de school terug zou beginnen na de Kerstvakantie vroeg een vriendin om mee te gaan wandelen. Ik kon niet, want ik had nog van alles te doen: het hele huis moest gepoetst zijn, de diepvriezer moest vol met eten zitten, de boekentassen moesten klaar zijn,…Alles moest klaar zijn, niet alleen om aan januari, maar om aan dat hele jaar te beginnen.
Dat is pure controle. Ik zie ook zo’n patroon in brood: op welke dag eten we welk brood. Ik heb nu een heel broodmanagementplan in mijn hoofd en ik krijg dat er dus niet meer uit. Dit plan is niet meer te volgen, omdat ik nu ook terug aan het werk ben. Soms zou ik willen dat ik eens kon opstaan met een blanke lei en dat alles gewoon gewist is.
Dit voelt soms als op leven en dood. Alsof ik ga sterven als ik de controle loslaat. Ik weet niet vanwaar dat komt. Ik probeer daar een tegengewicht in te vinden, maar dat is niet zo evident. Controle is mijn manier om angst te bedwingen. Ik ben me daar wel van bewust en ook mijn gezinsleden wijzen me hier op zodat dit wel eens doorprikt wordt, gelukkig."
Ik vind het wel grappig dat de drang voor controle zo groot is, maar dat je dan toch zo’n creatief en vrij beroep gekozen hebt. Klopt dat?
"Niet helemaal! Toen ik Mona uitbracht, had ik even het gevoel: zou het niet fantastisch zijn als ik enkel van mijn pen zou kunnen leven? Nu ben ik daar niet meer zo zeker van.
Ik heb altijd twee polen in mij gehad. Het intuïtieve en het menselijke, dat ik zeker vind in het schrijven. Daarnaast heb ik ook een andere kant: het analytische en het ontrafelende. Ik hou van data, bijvoorbeeld. Het is nog maar heel recent dat ik dit als fijn beschouw. Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik één van de twee moest kiezen."
Terwijl de twee mooi naast elkaar kunnen bestaan. Hoe heb je dat ontdekt?
"Dankzij Corona eigenlijk. Elke dinsdag vulde ik de Corona-studie in van de Universiteit Antwerpen. Tijdens één van mijn wandelingen dacht ik: ‘Ik ben zo jaloers op die onderzoekers! Die krijgen nu duizenden data binnen op hun computer.’ Ik wilde zo graag die data mee analyseren. Ik heb een coaching traject gevolgd en ik kan nu eindelijk zeggen: dit zijn twee evenwaardige polen."
"Ik probeerde altijd de pool van data en analyse als een bal onder water te duwen, omdat hier bij mij een groot oordeel onder zat: dat is saai, ik wil niet saai zijn. Dat creatieve vond ik meer waard."
"Tijdens cursussen die ik volgde was de boodschap steeds: volg de vreugde. Ik word ook gewoon zo blij van data! Ik kan echt lyrisch worden over de schoonheid van wiskunde. De passie voor cijfers zit heel diep in mij. Ik vind het ook zo zalig dat alles altijd klopt. Dat is een universum waar je controle over hebt: het is juist of fout.
Ik ben vier jaar zelfstandige geweest, maar nu schrijf ik enkel nog in bijberoep. Voor mezelf, maar ook voor anderen. Daarnaast werk ik als datamanager in het ziekenhuis. Ik heb mijn beide polen nu mooi in evenwicht, ik kan beide kanten erkennen en daar word ik echt gelukkig van."
Wat is voor jou de definitie van geluk?
"De momenten waarop de puzzelstukjes in elkaar vallen. Dat kan in mijn werk zijn, bijvoorbeeld in een analyse of in een tekst. Dat kan ook in mezelf zijn: al schrijvend of al wandelend een inzicht krijgen.
Eigenlijk ben ik een paard dat heel de tijd in draf of galop is, altijd onderweg. Dat gaat pas stoppen denk ik als ik dood ben. Maar ik heb daar vrede mee. Geluk zijn die momenten dat dat paard even stopt om te grazen. Plots is dat moment daar. Dat is vaak door een prikkel van buitenaf: gesprekken met mijn man of vriendinnen, mijn kinderen, muziek,…Ik zoek die momenten ook op, maar meestal overkomen ze mij gewoon."
Hoe probeer jij anderen een dosis geluk te geven?
"Door te proberen mensen echt te zien voor wie ze zijn, omdat ik zelf ook graag gezien wil worden. Er zou minder haat en nijd zijn als mensen elkaar écht zouden zien. Vanaf het moment dat ik een oordeel voel, probeer ik te gaan kijken naar ‘wat zegt dit mij’, ‘waarom raakt mij dit’, ‘waarom voel ik dit’? Een oordeel zegt meer over mij dan over de ander, maar veel mensen reflecteren dan niet."
Wat is het beste advies dat je kan geven aan anderen?
"Probeer zo dicht mogelijk bij jezelf te blijven en zo goed mogelijk te voelen wat je nodig hebt. Probeer zelf aan het stuur te staan van je eigen leven. Dingen overkomen je, maar jij bepaalt hoe je ermee omgaat.
Iedereen kan in een slachtofferrol gaan zitten. Ik heb dat zelf ook gedaan, zonder dat ik daar objectieve redenen toe had. Dat is pijnlijk om je daar bewust van te zijn, want ik veroordeelde dit bij andere mensen terwijl ik er zelf in zat. Ik betrap me erop dat ik hier soms terug in wegzak, maar ik herken het sneller en dan stel ik mij de vraag: wat heb ik nodig om hieruit te geraken?"
“Ik ben een grote fan van verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven.”
Zelfreflectie, dat klinkt heel schoon, maar dat is soms nogal confronterend toch?
"Absoluut, maar dat zijn groeimomentjes. Door dit altijd zo te doen, zit mijn huidige leven heel dicht bij mijn droomleven. Als er in mijn leven iets was dat heel hard wrong, dan ben ik daar altijd naar gaan kijken. Ik sla de blik naar binnen en ik ga op onderzoek uit. In het begin kon ik jaren of maanden met een slecht gevoel rondlopen. Ondertussen ben ik wat ouder en duurt dit nog een paar weken en op den duur misschien nog maar een paar dagen.
Hopelijk heb ik later nog maar een paar uren nodig om te voelen ‘hier klopt iets niet’. Ik zoek heel graag naar mezelf. Ik ben wel veel milder naar anderen toe dan naar mezelf. Dat gaat nog wel groeien hoop ik. Als ik dat zoekende kan combineren met groeiende mildheid, dan ben ik tevreden."
Wat is het grappigste/mooiste/leukste dat je deze week hebt meegemaakt?
"Ik stond aan de kassa van de winkel met een mondmasker op. In de kar voor mij zat een peutertje. Ik dacht: ‘hoe zou het zijn voor zo’n kindje om te moeten opgroeien tussen mensen met allemaal mondmaskers?’ Dat kindje keek mij aan en achter mijn masker lachte ik breed naar hem. Net toen ik bedacht dat hij mijn lach niet kon zien, lachte hij breed terug. Op de duur moest ik zo hard lachen, in stilte achter mijn masker, dat de peuter begon te kirren van plezier.
Ik was zo blij! Kindjes hebben genoeg aan de ogen. Dat besef ontroerde me echt. Ik word ook gewoon blij als ik kindjes zie. Die worden zo puur geboren, die denken nog niet ‘ik ben niet goed genoeg’."
Wat zou je het liefst veranderen in deze wereld?
"Dat iedere mens als individu zich goed genoeg voelt en niet wordt tegengehouden door de stemmetjes in het hoofd die zeggen dat je niet goed genoeg bent. Dat mensen zich durven tonen en hun talenten durven gebruiken, hoe mooi zou dat zijn?
Een baby die zo grootgebracht wordt en als volwassene kan denken: ik mag zijn wie ik ben….in alle nederigheid. Daar zijn we nog niet. Alles begint bij de opvoeding. We kunnen dat doorbreken, maar dat is niet eenvoudig."
"Hoeveel je ook aan zelfontwikkeling doet, de thema’s blijven hetzelfde. Het is als een soort spiraal: de thema’s blijven, maar je gaat steeds een niveautje dieper. Dat maakt je eigenlijk ook tot wie je bent. Het is goed dat je jezelf in vraag kunt blijven stellen."
Zijn er dingen die je nog graag wil doen?
"Ik heb geen bucket list. Er is niets; ik denk dan eerder aan een interessante cursus die ik nog niet gevolgd heb wegens financiële redenen. Of een workshop rond kleding: om echt een advies te krijgen wat perfect voor mij zou zijn. Dat zegt dan iets over hoe ik in de wereld wil staan of me wil presenteren. Om nog meer te streven naar harmonie."
Foto credit Sofie @ Dirk Van der Borght