Het leven is meer dan gelukkig zijn
Bijgewerkt op: 4 sep. 2022
Stop met het obsessief najagen van het geluk, want daar word je alleen maar ongelukkiger van. Dat is de boodschap van psychologe Emily Esfahani Smith. Maar waar word je volgens haar dan wel écht gelukkig van? Ze haalde haar mosterd bij de positieve psychologie en concludeerde: geluk is zin geven aan je leven. Maar ja… hoe begin je dan aan die zoektocht naar een betekenisvol leven?
Onze maatschappij is nog nooit zo rijk geweest, en we lijken redenen genoeg te hebben om gelukkig te zijn. Toch voelen mensen zich miserabeler dan ooit. Dat blijkt ook uit de steeds stijgende zelfmoordcijfers en depressies. De schuld van dat alles is volgens Emily Esfahani Smith niet ver te zoeken: onze obsessie met geluk. We zoeken altijd maar naar de ideale job, het grootste huis of de perfecte partner. Vroeg of laat vragen we ons allemaal af: ‘Is dit het nu?’
We kampen met andere woorden met een soort van wanhoop. En dat is niet te wijten aan een gebrek aan geluk. Wel komt deze wanhoop voort uit het gebrek aan zingeving in het leven. En dat brengt ons bij psycholoog Martin Seligman, een pionier op het gebied van positieve psychologie.
Ik ontmoette hem in mijn lessen Psychologie, tijdens mijn eerste jaar Gezinswetenschappen. Positieve psychologie legt de klemtoon op mogelijkheden, in plaats van op moeilijkheden. Wat maakt het leven de moeite waard, hoe kun je meer in je eigen kracht gaan staan?
Seligman ontdekte in zijn onderzoek vijf elementen die bijdragen aan het ervaren van welzijn. Deze elementen vormen het mooie ezelsbruggetje PERMA; en ze staan voor:
Positive emotion (positieve emoties)
Engagement (betrokkenheid)
Relationships (relaties)
Meaning (betekenis)
Achievement (prestaties)
Volgens Seligman is het belangrijk dat we ergens toe behoren, en dat we iets kunnen dienen buiten onszelf. Dat zou ons leven zin geven. En mensen die de zin van het leven zien, zijn veerkrachtiger, doen het beter op school of op het werk én ze zouden zelfs langer leven. En dat maakt ons bijgevolg écht gelukkiger.
Deze theorie van Seligman zette Emily aan het denken. Het is dus niet het najagen van geluk dat ons leven waardevol maakt, maar het geven van betekenis aan ons leven. Maar hoe beginnen we daar dan aan? Wel, met vier pijlers. Met één of meerdere van deze pijlers geef je meteen meer zin aan je leven.
"Het is niet het najagen van geluk dat ons leven waardevol maakt, maar het geven van betekenis aan ons leven."
Pijler 1: Ergens bij horen
Dit gevoel komt voort uit relaties waarin je gewaardeerd wordt om wie jij vanbinnen bent. Vroeger dacht ik bijvoorbeeld dat ik niemand nodig had, en niemand mij. Daarom hield ik iedereen op een armlengte afstand. Maar de band die ik nu heb met familie en vrienden, maakt mijn leven net zo veel mooier en waardevoller.
Pijler 2: Een doel hebben dat ons motiveert iets aan de wereld bij te dragen
Zonder iets zinvols te doen, worstel je. Geef je zelf daarom een doel, een ‘waarom’ dat je motiveert om ’s morgens uit bed te komen. Zet je vaardigheden bijvoorbeeld eens in dienst van anderen. Voor velen gebeurt dat op het werk, maar dat hoeft zeker niet altijd daar te zijn.
Pijler 3: Transcendente ervaringen waardoor je boven het alledaagse uitstijgt
Die zeldzame momenten dat je jezelf overstijgt en waarop je onttrokken wordt aan de drukte van het dagelijkse leven. Die momenten dat je je verbonden voelt met een hogere realiteit. Voor de een is dat muziek luisteren, voor de ander naar de sterrenhemel kijken.
Ikzelf ben een schrijfster. En als ik in de flow zit, verlies ik alle gevoel van tijd. Heerlijk! Maar evengoed doet een mooie zonsondergang of een kampvuur mij zo’n ervaringen beleven. Aan jou om te ontdekken wat voor jou echt helpt.
Pijler 4: Een coherent verhaal over je leven kunnen vertellen, waardoor ervaringen samenhang en betekenis krijgen
Het verhaal dat jij over jezelf vertelt, is zo belangrijk. De gebeurtenissen in je leven in een verhaal gieten, geeft duidelijkheid. Het helpt je begrijpen hoe jij geworden bent wie je nu bent. Maar… we schrijven ons eigen verhaal en we kunnen dat positief of negatief vertellen. Nog belangrijker: we kunnen ons verhaal opnieuw interpreteren en anders gaan vertellen, ook als je de feiten tegenhebt.
Inzicht hebben in wat je meemaakt leidt tot nieuwe (positieve) perspectieven. Emily vertelt het verhaal van Emeka, die verlamd was geraakt bij rugby. Zijn verhaal was: ‘Mijn leven was geweldig toen ik rugby speelde, en moet je me nu eens zien…’. Mettertijd begon hij zijn verhaal aan te passen en werd het: ‘Voor mijn ongeluk had ik geen doel in het leven. Ik feestte erop los en was egoïstisch. Door mijn ongeluk zag ik in dat ik een beter persoon kan zijn.’
Voel je het verschil? Plots gaf hij bewust zin aan zijn leven. En dat maakt gelukkig.
We hebben allemaal pijnlijke ervaringen in ons leven en we worstelen allemaal wel ergens mee. Maar die pijnlijke herinneringen omarmen, kan nieuwe inzichten en wijsheid bieden.
Dus…
Geluk komt en gaat. Maar als het leven goed is, of als de dingen even slecht gaan, geeft zingeving je iets om je aan vast te houden.
Beluister de Ted Talk hier.