Een geboren optimist bekijkt het leven altijd door een roze bril. Daar nemen we best een voorbeeld aan. Of toch niet, want het is niet allemaal wat het lijkt. Door de denkfout dat alles wel in orde komt, verwacht je ook dat pech of ongeluk jou nooit zal treffen. Cognitief-neurowetenschapper Tali Sharot noemt dit de ‘optimisme-tendens’ en 80 % van de mensen is ermee geboren. Maar...stappen we er best van af of is het net iets goeds?
Onze hersenen zijn van nature uit positief ingesteld en dat is eigenlijk maar goed ook. Het zorgt er namelijk voor dat we elke ochtend weer uit ons bed komen en dat we de risico’s nemen die bij het leven horen. Ikzelf ben helemaal in to positiviteit, door problemen om te zetten in kansen, bijvoorbeeld. Toch ben ik eerder een realist dan een optimist. Maar wat is nu juist het verschil?
Laten we beginnen bij de optimisten. Zij voelen zich goed over de wereld én over zichzelf. Zij verwachten succes te boeken en schrijven dat succes volledig toe aan zichzelf. Falen? Dat komt door externe omstandigheden. En dat maakt van mij dan ook meteen een realist: ik ben nu eenmaal iemand die zichzelf altijd in twijfel trekt…
Begrijp me niet verkeerd. Deze optimisten zijn geen boosdoeners, of zo. Ze kunnen er zelf niets aan doen. Het gaat om een soort denkfout in hun hersenen, waardoor ze lijden aan de ‘optimisme-tendens’. Laten we daar even wat verder op ingaan.
De optimisme-tendens
Je overschat je kansen op goede ervaringen
Deze optimistische tendens is een cognitieve illusie, een valstrik. Trap je erin, dan overschat je jouw kansen op geluk. Je schat ze zelfs hoger in dan die van iemand anders.
Stap je in het huwelijksbootje? Natuurlijk is dat voor altijd, ook al ligt het scheidingspercentage op zo'n veertig procent. Of ben jij zo iemand die blijft meespelen met de Lotto omdat je ooit toch wel eens iets zal winnen? Busted! Want dan heb jij te kampen met deze optimisme-tendens. De kans op winst is namelijk zo gering, dat jij even weinig kans maakt dan alle andere duizenden deelnemers.
Je onderschat je kansen op slechte ervaringen
We kunnen het ook omdraaien met betrekking op de negatieve ervaringen. Denk bijvoorbeeld aan iedereen die wel eens met een drankje te veel op achter het stuur kruipt. ‘Een ongeval overkomt mij echt niet, hoor’, zeggen ze dan.
En zelfs de meest overtuigende cijfers betekenen niks voor de optimist. Het dodental door roken bijvoorbeeld. Ja, roken is dodelijk, maar dan vooral voor die andere persoon. Dat is meteen ook waarom preventiecampagnes niet altijd resultaat boeken.
Meer optimist dan realist
Tachtig procent van de mensen is meer optimist dan realist.
Hoe optimistischer je bent, hoe moeilijker het voor je hersenen is om te reageren op onverwacht slecht nieuws. Een optimist zal bijvoorbeeld minder snel naar de dokter stappen dan een pessimist, want ‘het zal wel niks zijn’. Om dan misschien later toch slecht nieuws te vernemen.
Deze optimisme-tendens is waarneembaar in onze hersenactiviteit en door beïnvloeding kan dit veranderd worden. Dit ontdekte cognitief-neurowetenschapper Tali Sharot tijdens haar onderzoek. De vraag is vooral: willen we deze optimistische illusie aan diggelen slaan?
Optimisme vergroot welzijn
Ook al zorgt dit optimisme ervoor dat we soms te veel risico’s nemen, we kunnen niet ontkennen dat optimisme ons welzijn vergroot.
Mensen met hoge verwachtingen, voelen zich altijd beter. Want hoe we ons voelen wanneer we gedumpt worden of medewerker van de maand worden, hangt af van onze interpretatie van die gebeurtenis.
Als je verwacht dat goede dingen gaan gebeuren, vermindert dat jouw stress en zorgen. Daarom vinden we bijvoorbeeld vrijdag de beste dag van de week, want vrijdag brengt de anticipatie van het weekend.
Dit optimisme werkt ook als een zelfvervullende voorspelling. Door te geloven dat je succesvol zal zijn, heb je meer kans om successen effectief te bereiken. Je staat zelfzeker in het leven. Dat zelfvertrouwen geeft jouw welzijn uiteraard een enorme boost.
Een optimistische mindset heeft zeker heel wat voordelen, op voorwaarde dat je dat optimisme in de hand houdt, natuurlijk. Onrealistisch optimisme kan tot gevaarlijk gedrag leiden, tot financiële fiasco’s en tot gebrekkige planning
De kunst is hier vooral: bescherm jezelf tegen onrealistisch optimisme én blijf tegelijk hoopvol zodat je kan profiteren van de voordelen van een optimistische levenshouding!
Bekijk de ted talk hier.